'Groot Spriel' is een landgoed met kasteel in neorenaissancestijl. Het als rijksmonument gekwalificeerde gebouw werd door architect Joannes Pannevis in 1882 gebouwd voor Wouter Blokhuis, een teruggekeerde administrateur en planter uit Nederlands Indië, op de plek waar voorheen boerderij Veltwijck stond.
Blokhuis laat het landgoed verfraaien met tuinen, waterpartijen en boomgroepen. In het sterrenbos van landschapsarchitect Dirk Wattez (1833-1906) zijn zeven zichtassen aangelegd vanuit het huis en deze maakten het doorzicht vanuit het huis mogelijk. De pers was destijds enthousiast: 'Ze is werkelijk een oase in de wildernis, die lieflijke stichting met groen en haar bloemen, moestuin en boomgaard, kwekerij en bouwland, temidden van dorre heidevelden.'
In de loop van 1895 overlijdt Blokhuis en wordt het huis verkocht aan jonkheer Georg Baud die het vervolgens in 1900 weer verkoopt aan het echtpaar Meijer-van Loghem uit Den Haag. Zij laten in 1908 een toren aan het huis toevoegen, naar een ontwerp van architect L.A. van Essen. Als mevrouw Meijers-Van Loghem in 1929 overlijdt komt het landgoed in handen van haar neef Jan Willem van Doorninck. Hij woont tot zijn dood in 1968 op het huis waarna het landgoed met de omringende bossen wordt verkocht aan Staatsbosbeheer. Na jaren van leegstand en verval wordt het behoed voor de slopershamer door de gemeente Putten, die het in 1975 op de rijksmonumentenlijst plaatst.
In 1981 wordt het huis zonder de gronden door Staatsbosbeheer aan Rutger van de Pol verkocht. Deze woont er een aantal jaren, maar verhuurt het huis in 1988 voor tv-opnamen. Op 26 oktober van dat jaar breekt er brand uit tijdens filmopnamen, waardoor het huis grotendeels wordt verwoest, met uitzondering van de toren en de buitenmuren. De ruïne wordt verkocht aan Anthony Lisman die het wil restaureren, maar zijn pogingen om subsidie te krijgen hiervoor mislukken. Het lukt hem nog wel om de ruïne te behoeden voor verder verval, maar hij moet het huis in 1996 gedwongen verkopen. Koper Jan van Luttinkhuizen krijgt het wel voor elkaar om subsidie te krijgen, en hij weet het huis in oude luister te herstellen, waarna het huis meerdere bestemmingen heeft gekend. In 2020 wordt het huis omgebouwd tot de huidige woonzorgvoorziening met dagbesteding.
In 1913 kwam het beheer in handen van landheer Johan Willem van Doorninck (1887-1968), die het landgoed tot 1968 bewoonde en ook verder uitbreidde. Stichting Puttens Historisch Genootschap heeft een artikel hierover beschikbaar gesteld, geschreven door Gérard Hollanders en dit is middels onderstaande knop als pdf te downloaden.
info@zorglandgoedgrootspriel.nl
